En junh de 2021, i aurà en Occitània las eleccions departamentalas dins l’estat francés. Mas que fan los departaments per la lenga occitana. Una recerca dels mots claus «lenga provençala, occitana, limosina, gascona, auvernhata, patrimòni…» suls sites oficials dels departaments nos dona unas informacions.
I a los los departaments qu’ignòran la lenga, e mai dins las accions patrimonialas. E mai, d’unes la denigran. Per exemple, la Vauclusa que en 2019 arranca los panèls en provençal meses en plaça per las comunas, generalament en grafia mistralenca, que son jos los panèls oficials en francés meses per lo departament, tal coma «Li Taiado» al costat de «Les Taillades», ou «Perno Li Font» per «Pernes les Fontaines» . Lo conselh departamental justifica la discriminacion linguistica jos l’argument que vòl qu’un sol panèl oficial a l’intrada de las comunas, lo en francés. Mantes cònsols denoncièron aquela decision.
I a nombre de departaments que non assumisson l’existéncia d’une lenga istorica, fòra del francés, mas apòrtan lor concors a las accions patrimonialas de las associacions occitanistas dinamicas, coma las exposicions, los collòquis, las publicacions, tal coma los departaments d’Auvèrnhe de Naut Léir o Puèi de Doma.
D’autres departaments assumiscan l’existéncia d’una lenga patrimoniala occitana o auvernhata, limosina, provençala…mas se limitan a un sosten a las associacions localas dinamicas, tal coma lo Chantau en Auvèrnhe amb una convencion d’objectius pluriannualas amb lo collectiu de las associacions occitanas de Chantau. Es tanben Òut e Garona per lo “patrimòni material (monuments, sites, colleccions) e immaterials (dont la lenga occitana)».
I a los departaments que comencèron a s’estructurar amb una mission occitana, tal coma Auta Garona. Aquela misssion occitana seguis lo dorsièr «collègi occitan», mèna d’accions de sensibilizacion del personal departamental e concluguèt una convencion academica sus l’occitan dins los collègis publics amb lo rectorat. En 2020, una senhalizacion bilingüa es començada dins la selva de Buset e sus la via ciclabla /pedon Via Garona que religa Tolosa a la val d’Aran.
I a de departaments que començan una politica linguistica. En seguida de talhièrs participatius per establir un esquèma departamental de l’occitan, lo Departament d’Aude subvenciona las associacions, las companhiás de teatre, los luòcs que programan de l’occitan e tanben las calandretas. Es tanben lo departament de Tarn que trabalhèt amb l’Ofici Public de la Lenga Occitana (OPLO) a la redaccion de la Convencion per l’ensenhament de l’occitan amb l’obertura de 6 seccions bilingas en primària, l’opcion occitana dins 11 nòus collègis e una ajuda a las comunas per metre lo nom de la comuna en occitan dins los panèls d’intrada. Es un situacion similara en Avairon (Roergue).
Fin finala, es lo departament dels Pirenèus Atlantics qu’a la politica linguistica mai ambiciosa per l’occitan. O faguèt en seguida de la politica linguistica que metèt en plaça per lo basc amb lo sosten des elegits basques e l’accòrdi de l’estat francés per respondre a l’accion dels nacionalistas basques, m’as tanben gràcia a la mobilizacion dels bearneses.
L’Esquèma d’amainatjament lingüistic per la lenga occitana dels Pirenèus Atlantics mòstra qu’es possible d’aver una accion fòrta de promocion de l’occitan al nivèl del conselh departamental https://www.le64.fr/developper-lusage-e-la-transmission-de-la-lenga-occitana-bearnais-e-gascon. Lo budgèt per l’occitan es de l’òrdre de 1 M€ (e 1M€ pel basc) sus un total de 880 M€. Son d’accions similaras a las dels departaments bretons, còrse e alsacians.
En conclusion, las eleccions departamentalas de 2021 dins l’estat francés son l’escasença de demandar la mesa en plaça de politica linguistica departamentala ambiciosa per l’occitan.
J.C VALADIER / JORNALET .