.jpeg)
T’èran deu Savés, de naishença o d’adopcion, rai. T’an corrut capvath les tepèrs verdolius, las combas, lo païsatge a mitat-bocatgèr. Lor an agradat la gaudença e la simplicitat. Manuaus, esportius, intellectuaus o artistas, te contribuèren a hèr a-n’aqueth crane « petit monde » d’aquesta Gasconha orientau, tan pròisha mès pr’aquò tan diferenta deu canton Mondin.
I a ua geografia deu Savés, dambe aqueres arrius deu bassin de vita de la riba dreta de la Sava mejana, Espiena, Aussoa, Liusa que convergishen dins lo canton de Lombèrs-Samatan, en te hèr atau ua crotzada de vias de comunicacion que’t desservish lo bassin de vita de Lombèrs-Samatan.
I a ua istòria deu Savés dambe sos duas vielhas capitalas, Samatan, capitala feudala, ancian cap-lòc de castelania deu comtat de Comenges que le marcat ei auèi tostemps le paumon economic deu Savés, e Lombèrs, capitala religiosa, qu’estèc avescat dempuish le sègle quatòrze dinc a la Constitucion civila deu clergat de mila-sèt-cents-qüate-vints-onze, puèi jos-prefectura de mila-ueit-cents a mila-nau-cents-vint-e-siès e qu’a encara la sua catedrala dambe un tresaur inestimable.
I a ua parladura occitana locala deu Savés, dialècte Gascon dambe influenças tolosanas que le curè Onorat Dambielle a fòrça plan emplegat…
Enfin, i a tradicions savesianas, la passajada au marcat deu diluns de Samatan, la gastronomia dambe le hitge gràs, le magret, la carsalada locala, le tortèu (la còca) deu diluns de Pascas… E enfin, ac cau sustot pas desbrembat, i a le rugbí dambe le mitic LSC, la Còla de Lombèrs-Samatan, e sos vesins de Riumas e L’Isla de Haut.
Les personatges descriuts dins « T’èran deu Savés » t’an viscut dins aqueth petit monde e dins los entorns pendent les sègles que nos an precedit e dins periòdas mès recentas ; t’an contribuït de hèr l’especificitat d’aqueste territòri savesian, canton malastrosament administrativament trencat au moment de la Revolucion entre Gèrs et Hauta Garona. Es que le Savés te tornarà trobar un jorn la sua unitat e la plaça que s’amerita capvath la nòsta region Occitània ?
Ils étaient du Savés
Éditions CAP Contact :
Christian PIQUES,
Comitat « Comminges-Savès » de Occitanie País Nòstre
« Bouillac » – 31 230 Agassac
Email : christian.piques31@orange.fr