Que cadun faga un don a Jornalet !

Sèm lo lendeman de la fèsta nacionala francesa e nos trapam amb un gost amar dins la boca. Occitània a pas res agut a celebrar. Las atacas insensadas del govèrn contra nòstra lenga son ineditas. París a sortit contra nosautres un arsenal juridic de guèrra e dins los “territòris” —coma dison ara— la màger part dels politicians regionals sucursalistas se calan e en realitat voldrián que nos calèssem. Mas nos calarem pas e Jornalet a un ròtle immens a jogar per que nos calem pas. Jornalet es un espleit de luta que nos cal gardar.

En 2016, puèi en 2019, al nom de l’associacion dels Amics de Jornalet, aviái lançat una crida —un bram— a la mobilizacion per de dons. Explicavi la situacion dificila e injusta de las finanças de nòstre jornal occitan. Contèri las dificultats economicas personalas del cap-redactor Ferriòl Macip e coma el trabalha amb passion e assiduitat cada jorn per produsir un webjornal tot en occitan, un jornal que dona tota sa dignitat a la lenga e al país.

Jornalet non se fa pas en un clucar d’uèlh. Un fum d’oras de trabalh son necessàrias cada jorn. Donarai un exemple. L’entrevista del deputat Joan Lassala: calguèt d’oras de mobilizacion per trapar lo mejan de lo contactar, metre al punt un rendètz-vos vidèo e l’entrevistar. Prenguèt d’oras e d’oras per transcriure a l’escrit las paraulas de l’entrevistat. Los articles que cada jorn sortisson e que prenon qualques paucas minutas a legir, necessitan d’oras de preparacion, de velha informativa, d’escambis amb los actors de l’actualitat, de traduccion. Al trabalh de cap-redaccion, s’ajusta cada jorn las innombrablas oras de trabalh nocturne de revision lingüistica, faita per Joan Barceló, e los enregistraments àudio de Tomàs Hirondelle. Lo public non se n’avisa pas. Es la magia de la premsa.

Aquel temps, aquelas oras, aqueles jorns, meses e annadas passadas a fargar Jornalet, sens dimenge ni vacanças, es lo temps de Ferriòl Macip dempuèi mai de 9 ans. Fa 3393 jorns que Ferriòl òbra al jornal en occitan qu’es la referéncia informativa occitana. 3393 jorns! E en 3393 jorns el a pas ganhat ni un èuro ni un centim. Res.

Totas las temptativas faitas per ensajar de recebre de moneda publica an fracassat. L’ÒPLO —que nos presentèron per èsser un espleit de desvolopament de la lenga occitana— a refusat de portar la mendre ajuda financièra a Jornalet, malgrat las promessas. Podèm pas comptar que sus la generositat dels legeires.

La decéncia me fòrça de calar las obligacions financièras de tèrme cort que son a mand de tombar sus las espatlas de Ferriòl Macip. Son d’obligacions del quotidian, que qual que siá amb un salari basic, normal, poiriá onorar, mas que meton Ferriòl dins la precarietat mai absoluda. Perqué la realitat la vau dire: Jornalet viu perqué Ferriòl subreviu e s’empaurís!

Pensaretz qu’i a pas res de nòu e que fa d’annadas que planhèm aquesta situacion. Òc, es vertat. Mas al cap de 9 ans, la lassièra financièra s’installa e degun que trabalha deuriá pas èsser forçat de manlevar d’argent a sa familha per subreviure.

Lançam doncas una campanha de dons. Fasèm una crida a la generositat dels legeires. Totes nosautres los legeires de Jornalet, los locutors d’aquesta lenga millenària que vòl pas morir, sèm diferents, amb de vejaires e d’opinions que divergisson e sovent s’opausan. Mas tenèm totes lo meteis sentiment d’amor per nòstra lenga e totes tenèm lo meteis sentiment de revòlta contra l’injustícia. Far un don a Jornalet, es lutar per la lenga e contra l’injustícia.

Que cadun lute per l’occitan!
Que cadun faga un don a Jornalet!

Terric Lausa,
clavaire dels Amics de Jornalet